Neuroróżnorodność i doświadczanie przestrzeni (biurowej)

Przestrzeń projektowana pod kątem interakcji z użytkownikiem może istotnie polepszyć jakość codziennego funkcjonowania: nauki, regeneracji i pracy. Doświadczanie architektury sięga bowiem dużo głębiej niż jej odbiór na poziomie estetycznym. Otoczenie w dużym stopniu wpływa na to, jak się czujemy i jak się zachowujemy. Świadomość tych zależności to klucz do aranżowania biura sprzyjającego produktywności, zwłaszcza jeśli korzystają z niego osoby neuroatypowe. 

JAK OTOCZENIE WPŁYWA NA SAMOPOCZUCIE?

Nasze doświadczanie przestrzeni jest uwarunkowane neurobiologicznie i stanowi wypadkową działania trzech systemów fizjologicznych związanych ze zmysłami i interpretacją bodźców.

Wzrok, słuch, dotyk, węch, propriocepcja i równowaga to elementy sieci sensomotorycznej. Analiza otoczenia (co wiem o danej przestrzeni, czego od niej oczekuję, co mnie w niej spotka i jak się mam zachować) ma związek z systemem wiedzy i znaczenia. Natomiast odczuwane zaskoczenie, wstręt, radość pochodzą z systemu emocji i oceny. Bodźce, które docierają do nas z zewnątrz, między innymi z wnętrza, w którym przebywamy, „natrafiają” na tzw. triadę neuroestetyczną, wywołując odpowiedź pozytywną lub negatywną. W efekcie albo zyskujemy poczucie komfortu fizycznego i psychicznego w danej przestrzeni, możliwość utrzymania koncentracji, odpowiedni poziom motywacji i aktywności czy poczucie bezpieczeństwa albo, wręcz przeciwnie, towarzyszy nam dyskomfort, rozproszenie uwagi, a nawet stres. Dlatego w kształtowaniu wnętrz, w tym powierzchni biurowych, w których pracują ludzie, tak ważna jest uważność i odpowiedzialność. 

ŚRODOWISKO PRACY, KTÓRE SPRZYJA EFEKTYWNOŚCI I LOJALNOŚCI

Środowisko pracy, dla skutecznego realizowania potrzeb pracowników i biznesu, powinno składać się z trzech podstawowych obszarów: 

• przestrzeni do pracy indywidualnej, gdzie zapewnione są warunki do działania w skupieniu i wykonywania zadań indywidualnych,
• przestrzeni do współpracy, gdzie generowany jest ruch i hałas, z charakterystyczną dynamiką dyskusji i pracy w grupie,
• przestrzeni do regeneracji, gdzie można się wyciszyć lub aktywnie rozładować stres, zjeść posiłek, wejść w nieformalne interakcje. 

Każda z tych przestrzeni jest niezbędna i każda się uzupełnia. Dzięki rozplanowaniu powierzchni biurowej zgodnie z zasadami, nie ma „konfliktu interesów”, działania grupy osób czy jednostek nie sabotują działań pozostałej części zespołu. Pracownicy mogą wykonywać zadania w przestrzeniach, które dają komfort (np. odpowiednio wyciszonych lub stymulujących kreatywność), co bezpośrednio przekłada się na ich skuteczność. Mogą też odpocząć i spokojnie zjeść posiłek – przestrzeń do regeneracji jest równie istotna dla utrzymania poziomu koncentracji i produktywności, jak wszystkie pozostałe strefy. 

(NEURORÓŻNORODNE) DOŚWIADCZANIE PRZESTRZENI BIUROWEJ, CZYLI CO ZROBIĆ, ŻEBY PRZESTRZEŃ BYŁA JESZCZE LEPSZA?

Wiemy już, że architektura oddziałuje na nasze samopoczucie i zachowanie. Niektóre zależności są uniwersalne i oczywiste (potrzeba ciszy, powierzchni roboczej, odpowiedniego oświetlenia itd.), co pozwala na zdefiniowanie podstawowych obszarów dobrego środowiska biurowego. Jeśli firma otwarta jest na współpracę z osobami neuroatypowymi, będzie szukać rozwiązań przestrzennych dopasowanych nie tylko do charakteru organizacji, modelu pracy czy wielkości firmy, ale też zindywidualizowanych potrzeb wynikających z neuroróżnorodności. Jakie potrzeby mamy na myśli?

Np. dla części osób neuroatypowych przestrzeń do działań indywidualnych jest szczególnie ważna, ponieważ biuro postrzegane jest przede wszystkim jako miejsce do wykonywania pracy. Inne funkcje, takie jak socjalizacja czy budowanie poczucia przynależności, zdecydowanie schodzą na dalszy plan. W miejscach regeneracji będą szukać kameralnie ustawionych stołów z możliwością zjedzenia posiłku w spokoju samotności. Czy powierzchnia biurowa projektowana pod kątem uwarunkowań osób z ADHD czy spektrum autyzmu wymaga specjalnych rozwiązań, nieprzydatnych dla pozostałych pracowników? Nie! Z tych funkcjonalności mogą odnieść korzyść wszyscy. Środowisko biurowe z racji swojej różnorodności staje się jeszcze lepsze, a firma, tworząc otwarte, jakościowe miejsce pracy zyskuje wizerunek innowacyjnej. Poza tym przyciąga potencjalnych, utalentowanych pracowników. Różnorodni ludzie, to odmienne perspektywy i zróżnicowane zdolności, które mogą zostać wykorzystane w rozwoju biznesu i przekładają się na wyniki finansowe.

Specjaliści, analizując dane w zakresie silnych i słabych stron różnych grup osób neuroatypowych, wypracowali rozwiązania, które można wdrożyć w poszczególnych strefach biura. Ogrody wertykalne i mobilne zielone ściany mają swoje ważne miejsce w tych wzorcowych projektach. Jakie funkcje spełniają rośliny w biurze aranżowanych pod kątem neuroróżnorodności?

Przeczytaj artykuł Biofiliczny design i zielone ściany w neuroróżnorodnym biurze